Η τέχνη θεραπεύει
Η “Διαταραχή Αυτιστικού Φάσματος” (ΔΑΦ) ή “Αυτισμός”, είναι ένας ευρύς όρος “ομπρέλα” που χρησιμοποιείται για να περιγράψει μια ομάδα νευροαναπτυξιακών διαταραχών. Ο “αυτισμός” καλύπτει ένα ευρύ φάσμα συμπτωμάτων. Αν και τα χαρακτηριστικά που παρουσιάζουν διαφέρουν μεταξύ τους, φαίνεται στην πλειοψηφία να αντιμετωπίζουν δυσκολίες στην κοινωνική αλληλεπίδραση και στη μη λεκτική και λεκτική επικοινωνία. Μερικά γνωρίσματα που μπορεί να έχουν είναι: αποφυγή βλεμματικής επαφής, περιορισμένη γλωσσική επικοινωνία, επαναληπτικότητα στις κινήσεις και τις εκφράσεις, ευαισθησία στον ήχο και στην αφή, έντονη προσκόλληση σε συγκεκριμένα ενδιαφέροντα κ.α.. Σίγουρα, όλα αυτα μπορεί να ακούγονται τρομακτικά, όμως με την σωστή ενημέρωση ο φόβος υποχωρεί και την θέση του παίρνει η κατανόηση. “Αυτό είναι το μυστικό μου. Είναι πολύ απλό. Δεν βλέπουμε καλά, παρά με την καρδιά μας. Το ουσιαστικό είναι αόρατο για τα μάτια” (Ο Μικρός Πρίγκιπας, Αντουάν ντε Σαιντ-Εξυπερύ).
Οι κοινωνικές δεξιότητες που αναπτύσσονται στην βρεφική ηλικία στα παιδιά τυπικής ανάπτυξης δεν αναπτύσσονται στα παιδια που βρίσκονται στο φάσμα. Έτσι, πολλές φορές τα άτομα στο φάσμα αντιμετωπίζουν δυσκολία στην κοινωνική ενσωμάτωση. Συνεπώς οι κοινωνικές συμπεριφορές αλλά και οι κοινωνική αλληλεπίδραση διδάσκονται στα αυτιστικά παιδιά μέσω των διαφόρων θεραπειών που ενδείκνυται από τους ειδικούς. Πέρα από τις καθορισμένες θεραπείες όπως λογοθεραπεία, εργοθεραπεία, ψυχοπαιδαγωγική θεραπεία κ.λ.π., τα τελευταία χρόνια στα θεραπευτικά προγράμματα έχουν εισαχθεί οι θεραπείες μέσω των παραστατικών τεχνών.
Στις παραστατικές τέχνες συμπεριλάβονται η χοροθεραπεία, η μουσικoθεραπεία, η δραματοθεραπεία και η παιγνιοθεραπεία. Μέσα από τις παραστατικές τέχνες βελτιώνεται η αντίληψη του χώρου και του περιβάλλοντος, αλλά και επιτυγχάνεται η έκφραση και η κατανόηση των συναισθημάτων του ατόμου. Ο σκοπός τους εξάλλου, δεν είναι ένα αισθητικό δημιούργημα, ούτε είναι προϋπόθεση τους κάποιο καλλιτεχνικό ταλέντο. Η έκφραση του ατόμου και η βελτίωση της λειτουργικότητας του, αποτελούν καίρια σημασία. Σαφώς δεν απευθύνονται μόνο σε άτομα με αυτισμό, αλλά και στο ευρύ κοινό καθώς είναι σύγχρονες θεραπευτικές μέθοδοι που έρχονται όλο και πιο συχνά στο προσκήνιο. Η αυξημένη ενσωμάτωση των παραστατικών τεχνών στις υπάρχουσες θεραπείες τα τελευταία χρόνια φαίνεται να είναι εξαιρετικά ωφέλιμες.
Πολλοί συχνά οι θεραπείες λειτουργούν με ομάδες. Αυτό βοηθάει τα άτομα στο φάσμα να βελτιώσουν τις κοινωνικές δεξιότητές τους. Τα αυτιστικά άτομα δυσκολεύονται με την κοινωνική αλληλεπίδραση και πολλές φορές μπορεί να περιθωριοποιούνται ή να κλείνονται στον εαυτό τους. Μέσα σε αυτές τις ομάδες δημιουργούνται οι συνθήκες που χρειάζονται για να κοινωνικοποιηθούν με τα άλλα μέλη και να γίνουν μέρος μιας ομάδας. Ενθαρρύνεται η έκφραση τους ακόμη και με μη λεκτικό τρόπο και μαθαίνουν κοινωνική οριοθέτηση. Προφανώς όπως ο κάθε άνθρωπος είναι διαφορετικός, έτσι και τα άτομα στο φάσμα του αυτισμού διαφέρουν μεταξύ τους. Για αυτό είναι πολύ σημαντικό να λειτουργούμε με βάση τις εξατομικευμένες ανάγκες του καθενός και πάντα σε συνεργασία με τους ειδικούς.
Σωτηρία Τσαπατσάρη
Φοιτήτρια στο τμήμα Θεατρικών Σπουδών της Φιλοσοφικής στο ΕΚΠΑ
Comments